نقش جلیلی در بررسی لایحه بودجه چیست؟ | فرایند قانونی بررسی بودجه در مجلس چیست؟

رویداد۲۴| مجلس دوازدهم بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۴ را کلید زده و کمیسیون تلفیق هم کلیات آن را تایید کرده است. مسعود پزشکیان، رئیس جمهور نیز امروز صبح در صحن علنی حاضر شد و به دفاع از اولین بودجه پیشنهادی دولت‌اش پرداخت. روال بررسی بودجه، اما آنقدر‌ها هم عادی نیست؛ شاهدش حضور سعید جلیلی در جلسه کمیسیون اصل ۹۰!
سعید جلیلی، نامزد شکست خورده در انتخابات اخیر امروز ترجیح داده که از سایه بیرون بیاید و در شبکه ایکس با انتشار عکسی از حضور خود در کمیسیون اصل نود، نوشت: «هم اکنون؛ بررسی کلیات لایحه‌ی برنامه بودجه‌ی ۱۴۰۴ با حضور در جمع نمایندگان مجلس شورای اسلامی»
سوال، اما اینجاست که وی چرا و با چه جایگاهی در این جلسه کمیسیون حضور دارد و چه نقشی در بررسی و تصویب بودجه دولت دارد؟ با بررسی فرایند قانونی بررسی بودجه در مجلس پاسخی برای این سوالات یافت نمی‌شود، اما اهمیت این موضوع وقتی بهتر مشخص خواهد شد که در نظر داشته باشیم در جلسه امروز مجلس نصرالله پژمانفر و حسینعلی حاجی‌دلیگانی یعنی رئیس و نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ به عنوان مخالف کلیات بودجه صحبت کردند.

فرایند قانونی بررسی بودجه در مجلس چیست؟
بر اساس ماده ۱۸۶ آئین‌نامه داخلی مجلس در خصوص تصویب بودجه سالانه کل کشور «دولت موظف است لایحه بودجه سالانه کل کشور را حداکثر تا ۱۵ آذر ماه هر سال به مجلس تسلیم نماید.»
بعد از نمایندگان مجلس - بعد از زمان چاپ و توزیع لایحه بودجه سالانه کل کشور و پیوست‌های آن - تا ۱۵ فرصت دارند که لایحه را بررسی و پیشنهادات خود را به کمیسیون‌های تخصصی مجلس تقدیم کنند.
مرحله بعد این است که کمیسیون‌های تخصصی حداکثر ظرف روز گزارش خود را به کمیسیون تلفیق ارائه می‌کنند.
کمیسیون تلفیق - متشکل از ۹ نفر از اعضای کمیسیون برنامه و بودجه و ۳ نفر از اعضای هر یک از کمیسیون‌های تخصصی دیگر - وظیفه دارد ظرف ۱۵ روز بعد از پایان مهلت گزارش کمیسیون‌های تخصصی، ضمن رسیدگی به این گزارش‌ها، گزارش نهایی خود را تنظیم و به مجلس ارائه کند. این اختیار را هم دارد که در صورت لزوم و با موافقت هیئت رئیسه مجلس مهلت تقدیم گزارش نهایی خود را تا ۱۵ روز تمدید کند.
بعد از این مراحل، بررسی بودجه در صحن علنی کلید می‌خورد و نمایندگان پیشنهادات خود را مطرح می‌کنند.
در گام بعدی که کلیات لایحه بودجه در صحن علنی مجلس مورد بررسی قرار گرفت، پیشنهاد‌های مربوط به درآمد‌ها و سایر منابع تأمین اعتبار بودجه عمومی دولت مورد بررسی قرار می‌گیرد و سقف آن نیز به تصویب خواهد رسید.
گفتنی است، در صورت عدم تصویب کلیات لایحه بودجه، فقط برای یک بار موضوع به کمیسیون تلفیق ارجاع می‌شود و این کمیسیون حداکثر ظرف ۷۲ ساعت باید گزارش اصلاحی خود را به مجلس ارائه کند.
طبق آیین نامه داخلی مجلس در جلسه علنی صحن، پس از ارائه گزارش کمیسیون تلفیق، ابتدا کلیات لایحه بودجه مورد بحث قرار می‌گیرد. در جریان بررسی کلیات ۵ نفر مخالف و ۵ نفر موافق به ترتیب یک نفر مخالف و یک نفر موافق و حداکثر هر نفر ۱۵ دقیقه دیدگاه‌های خود را مطرح می‌کنند. پس از آن دولت و کمیسیون هرکدام حداکثر ۴۵ دقیقه برای دفاع زمان خواهند داشت و در نهایت درباره کلیات برنامه رای‌گیری خواهد شد.
نمایندگان مجلس پس از تصویب کلیات لایحه بودجه، بررسی جزئیات لایحه را آغاز می‌کنند که شامل بررسی بخش‌های هزینه‌ای و درآمدی این لایحه خواهد بود.